پولیپ‌های رحم، توده‌هایی هستند که در پوشش داخلی (آندومتر) رحم شما ایجاد می‌شوند. آن‌ها توسط یک ساقه نازک یا یک پایه پهن به آندومتر متصل می‌شوند و به سمت داخل رحم شما امتداد می‌یابند. پولیپ رحم معمولاً غیرسرطانی است؛ اما اگر درمان نشود ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در پریود (قاعدگی) یا باروری شود.
پولیپ رحم چیست؟
پولیپ‌های رحمی، توده‌ای در لایه داخلی رحم شما (اندومتر) هستند. گاهی اوقات به آن‌ها پولیپ آندومتر هم گفته می‌شود. پولیپ رحم زمانی تشکیل می‌شود که بافت آندومتر رشد کند. پولیپ توسط یک ساقه نازک یا یک پایه پهن به آندومتر متصل می‌شود و به داخل رحم شما امتداد می‌یابد. پولیپ‌ها ممکن است گرد یا بیضی شکل باشند و اندازه آن‌ها از چند میلی‌متر (به اندازه یک دانه کنجد) تا چند سانتی‌متر (به اندازه یک توپ گلف) یا بزرگتر باشد. حتی ممکن است یک یا چند پولیپ در رحم شما وجود داشته باشد.
پولیپ‌های رحم معمولاً خوش‌خیم (غیر سرطانی) هستند، اما ممکن است باعث مشکلاتی در پریود (قاعدگی) یا توانایی شما برای بچه‌دار شدن (باروری) شوند.
پولیپ در بالای رحم
پولیپ‌های بالای رحم می‌توانند از طریق یک ساقه نازک به اندومتر بچسبند.
پولیپ در پایین رحم
پولیپ پایین رحم می‌تواند به اندازه یک توپ گلف رشد کند.
چه کسانی به پولیپ رحم مبتلا می‌شوند؟
سن، تعیین‌کننده اصلی ابتلا به پولیپ است. احتمال ابتلا به پولیپ‌رحم در دهه 40 و 50 سالگی، تقریباً در زمانی که به یائسگی نزدیک می‌شوید، وجود دارد. پولیپ رحم ممکن است بعد از یائسگی ایجاد شود؛ اما به ندرت افراد زیر 20 سال را مبتلا می‌کند.
شانس شما برای ابتلا به پولیپ‌رحم افزایش می‌یابد اگر:
- دارای اضافه وزن (BMI 25 <30) یا چاق (BMI > 30) باشید.
- فشار خون بالا داشته باشید.
- تاموکسیفن (دارویی که برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود) مصرف کنید.
- درمان جایگزینی هورمونی را دریافت کنید که شامل دوز بالای استروژن است.
- همچنین اگر به سندرم لینچ مبتلا هستید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پولیپ‌رحم هستید.
آیا پولیپ رحم شایع است؟
به طورکلی، پولیپ‌های رحم گاهی اوقات بدون علامت هستند. به این معنی که علائمی در فرد مبتلا ایجاد نمی‌کنند. به همین دلیل، در بسیاری از افراد مبتلا به پولیپ رحم ممکن است هرگز تشخیص داده نشود. تحقیقات نشان می‌دهد که پولیپ در جمعیت‌های خاصی شایع‌تر است. به عنوان مثال، در افرادی که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند نسبت به افرادی که یائسه نشده‌اند، شایع‌تر است.
علائم پولیپ رحم چیست؟
شایع‌ترین علامت پولیپ رحم، خونریزی غیرطبیعی است. خونریزی غیرطبیعی شامل خونریزی واژینال پس از یائسگی و دوره‌های قاعدگی نامنظم است. بیشتر دوره‌های قاعدگی چهار تا هفت روز طول می کشد. چرخه‌های قاعدگی طبیعی معمولا هر 28 روز اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند از 21 روز تا 35 روز متغیر باشد. بسیاری از افراد مبتلا به پولیپ‌رحم پریود نامنظمی دارند.
علائم پولیپ‌رحم عبارتند از:
- دوره‌های قاعدگی نامنظم (زمان و جریان غیرقابل پیش بینی)
- جریان شدید و غیرعادی در طول دوره‌های قاعدگی (خونریزی شدید قاعدگی)
- خونریزی یا لکه بینی بین قاعدگی
- ناباروری (ناتوانی در باردار شدن یا به پایان رساندن بارداری)
- لکه بینی یا خونریزی واژن بعد از یائسگی (خون قرمز، صورتی یا قهوه‌ای)
- خونریزی بعد از مقاربت
پزشک شما ممکن است پولیپ‌های بدون علامت را در طی یک روش برای تشخیص یک مشکل جداگانه کشف کند. پولیپ‌ها گاهی اوقات می‌توانند از طریق دهانه رحم شما پرولاپس کنند یا بلغزند. دهانه رحم دهانه بین واژن و رحم شما است. در این موارد، پزشک شما ممکن است بتواند پولیپ را در طول معاینه فیزیکی ببیند.
آیا پولیپ رحم دردناک است؟
پولیپ‌های بزرگ گاهی اوقات می‌توانند باعث درد مبهم در شکم یا کمر شما شوند. این درد شبیه به دردهای قاعدگی است. اگرچه درد از علائم رایج پولیپ‌رحم نیست!
علت پولیپ رحم چیست؟
محققان نمی‌دانند چرا پولیپ تشکیل می‌شود، اما تغییر سطح هورمون ممکن است یک عامل باشد. استروژن در ضخیم شدن آندومتر هر ماه در طول چرخه قاعدگی شما نقش دارد. این ضخیم شدن احتمالا به رشد پولیپ‌رحم کمک می‌کند. بسیاری از عوامل خطر برای پولیپ رحم شامل قرار گرفتن بدن در معرض مقادیر بالایی از استروژن است.
پولیپ رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و در مورد علائمی که دارید از شما سوال می‌پرسد. اگر یائسه هستید، ممکن است پزشک از شما بپرسد که آیا متوجه خونریزی یا لکه بینی شده‌اید یا خیر. آن‌ها احتمالاً از شما خواهند پرسید که چه داروهایی مصرف می‌کنید. اگر هنوز پریود می‌شوید، ممکن است درباره ویژگی‌های چرخه قاعدگی‌تان بپرسند، از جمله اینکه دوره‌های قاعدگی‌تان چقدر طول می‌کشد و چند وقت یک‌بار پریود می‌شوید.
ممکن است پزشک شما بپرسد که آیا برای باردار شدن مشکل داشته‌اید یا خیر.
پزشک شما همچنین یک معاینه زنان از جمله معاینه لگن و پاپ اسمیر انجام خواهد داد. آن‌ها ممکن است آزمایش‌ها یا روش‌های اضافی را برای تأیید پولیپ بودن توده‌ها درخواست کنند.
این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سونوگرافی ترانس واژینال
پزشک شما یک دستگاه دستی باریک به نام مبدل اولتراسوند را در واژن شما قرار می‌دهد. دستگاه، امواج صوتی منتشر می‌کند که تصویری از داخل رحم شما، از جمله هر گونه بی‌نظمی که ممکن است وجود داشته باشد، ارائه می‌دهد.
سونوهیستروگرافی
پس از سونوگرافی اولیه ترانس واژینال، پزشک ممکن است مایع استریل را از طریق یک لوله نازک به نام کاتتر به داخل رحم شما بفرستد. این مایع باعث می‌شود رحم شما منبسط شود و تصویر واضح‌تری از هر گونه رشد در حفره رحم در طول روش سونوگرافی ارائه دهد.
هیستروسکوپی
پزشک شما یک لوله بلند و نازک را با یک تلسکوپ روشن (هیستروسکوپ) از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم شما می‌کند. هیستروسکوپ به پزشک شما اجازه می‌دهد تا داخل رحم شما را بررسی کند. هیستروسکوپی گاهی همراه با جراحی برای برداشتن پولیپ رحم استفاده می‌شود.
در این روش، یک هیستروسکوپ در داخل رحم قرار می‌گیرد و نمای نزدیک از پولیپ را نشان می‌دهد. هیستروسکوپی به پزشک شما اجازه می‌دهد تا پولیپ‌های رحم را با دقت بیشتری بررسی کند.
بیوپسی آندومتر
پزشک شما از یک ابزار پلاستیکی نرم برای جمع‌آوری بافت از دیواره‌های داخلی رحم استفاده می‌کند. این نمونه در آزمایشگاه برای تشخیص هر گونه سلول غیرطبیعی مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
کورتاژ
پزشک شما از یک ابزار فلزی بلند به نام کورت برای جمع‌آوری بافت از دیواره‌های داخلی رحم شما استفاده می‌کند. کورت دارای یک حلقه کوچک در انتهای آن است که برای تراشیدن بافت یا پولیپ استفاده می‌شود. بافت یا پولیپ‌هایی که برداشته می‌شوند ممکن است برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده شوند.
پولیپ رحم چگونه درمان می‌شود؟
درمان به علائم شما و سایر عواملی که خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می‌دهند، بستگی دارد. اگر هنوز در سنین باروری خود هستید و پولیپ علائمی ایجاد نمی‌کند، ممکن است پزشک به جای درمان، آن را تحت نظر داشته باشد. پولیپ ممکن است خود به خود از بین برود. اگر یائسگی را پشت سر گذاشته‌اید و یا اگر پولیپ علائم ایجاد می‌کند، ممکن است نیاز به درمان داشته باشید.
روش‌های درمانی عبارتند از:
داروها
داروهایی که هورمون‌های شما را متعادل نگه می‌دارند، مانند پروژستین‌ها یا آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین، ممکن است برای تسکین علائم استفاده شوند. این علائم معمولا پس از قطع مصرف دارو برمی‌گردند.
پولیپکتومی رحم
پزشک شما احتمالاً می‌تواند پولیپ شما را در طول هیستروسکوپی بردارد. هیستروسکوپ به پزشک شما اجازه می‌دهد تا ابزارهایی را وارد رحم شما کند که می‌توانند برای برش و برداشتن پولیپ استفاده شوند. مزیت هیستروسکوپی، دقیق بودن آن است. پزشک شما می‌تواند پولیپ شما را لمس کرده و همزمان آن را حذف کند. سپس می‌تواند بافت را برای آزمایش برای بررسی علائم سرطان به آزمایشگاه بفرستد. اگر پولیپ سرطانی باشد ممکن است به جراحی اضافی نیاز داشته باشید. هیسترکتومی، ممکن است در مواردی که پولیپ‌ها حاوی سلول‌های سرطانی هستند، ضروری باشد.
آیا پولیپ رحم باید برداشته شود؟
بستگی دارد! اگر قبل از یائسگی هستید و علائمی را تجربه نمی‌کنید، پولیپ کم خطر در نظر گرفته می‌شود. در این صورت ممکن است نیازی به حذف آن نباشد. اگر در دوره پس از یائسگی هستید یا علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی را تجربه می‌کنید، ممکن است پزشک شما عمل جراحی را توصیه کند. در صورتی که پولیپ‌ها در دوران بارداری مشکلاتی ایجاد کنند یا بر باروری شما تأثیر منفی بگذارند، ممکن است پزشک شما آن را با عمل جراحی حذف کند.
نتایج مرتبط با برداشتن پولیپ رحم عالی است. تحقیقات نشان می‌دهد که برداشتن پولیپ علائم را در 75 تا 100 درصد موارد کاهش می‌دهد. پولیپ‌ها به ندرت پس از برداشتن دوباره رشد می‌کنند (عود می‌کنند). اگر چنین اتفاقی بیفتد، پزشک شما می‌تواند درمان‌هایی را برای آن توصیه کند. این امکان وجود دارد که برداشتن پولیپ بتواند به رفع مشکلات باروری کمک کند، اما برای اطمینان بیشتر به تحقیقات بیشتری نیاز است.
آیا برداشتن پولیپ‌رحم دردناک است؟
پزشک شما از قبل داروهایی را به شما می‌دهد تا از احساس درد در حین جراحی جلوگیری کند. با این حال ممکن است کمی کشش یا فشار احساس کنید.
آیا می‌توان از پولیپ رحم پیشگیری کرد؟
شما نمی‌توانید از پولیپ‌رحم جلوگیری کنید ولی می‌توانید اقدامات لازم را برای تشخیص زودهنگام آن‌ها انجام دهید تا عوارض یا علائم ناخوشایندی ایجاد نکنند. انجام معاینات منظم زنان می‌تواند به پزشک شما امکان دهد پولیپ را زودتر تشخیص دهد.
آیا باید نگران پولیپ رحم باشم؟
با دانستن اینکه تنها درصد کمی از پولیپ‌های رحم سرطانی می‌شوند، خیالتان راحت باشد. اگر در گروهی هستید که در معرض خطر بالای سرطان در نظر گرفته می‌شوید، پزشک شما می‌تواند پولیپ را با عمل حذف کند.
چند درصد از پولیپ‌های رحم سرطانی هستند؟
تنها حدود 5 درصد از پولیپ‌های رحم، سرطانی هستند. اگر یائسه هستید یا خونریزی غیرطبیعی دارید، خطر سرطانی شدن پولیپ بیشتر است. در برخی موارد، یک پولیپ خوش‌خیم ممکن است شباهت زیادی به سرطان رحم (سارکوم آندومتر) یا پیش سرطان (هیپرپلازی آندومتر) داشته باشد.
چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنم؟
در صورت بروز این موارد، با پزشک خود ملاقات کنید:
- خونریزی واژینال یا لکه بینی بعد از یائسگی
- خونریزی واژینال یا لکه بینی زمانی که پریود نیستید
- خونریزی دوره‌ای که به خصوص شدید یا غیرقابل پیش‌بینی است
چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟
- آیا پولیپ باعث خونریزی غیرطبیعی من می‌شود؟
- آیا من در معرض خطر سرطانی شدن پولیپ هستم؟
- در چه مرحله‌ای به جای نظارت بر پولیپ، درمان را توصیه می‌کنید؟
- آیا پولیپ بر توانایی من برای باردار شدن تأثیر می‌گذارد؟
- آیا درمان پولیپ رحم بر توانایی من برای باردار شدن تأثیر می‌گذارد؟
- آیا درمان بر جدول زمانی من برای باردار شدن تأثیر می‌گذارد؟
سخن آخر
خونریزی غیرطبیعی ممکن است نشانه‌ای از پولیپ رحم باشد، به خصوص اگر در دوران یائسگی هستید. داشتن خونریزی غیرمعمول می‌تواند هشدار‌دهنده باشد، اما بیشتر علل خونریزی (مانند پولیپ) با سرطان رحم ارتباطی ندارد. با این حال، برای اطمینان با پزشک خود ملاقات کنید. اگر پزشک شما نگران است که پولیپ به سرطان تبدیل شود یا اگر پولیپ علائم ناخوشایندی ایجاد می‌کند، می‌تواند با خیال راحت آن را با عمل حذف کند.