بخشی از مراجعات به متخصص زنان و انجام چکاپ های دوره ای زنان باهدف مراقبت و پیشگیری از وقوع بیماری‌ها صورت می‌گیرد. اهمیت مراقبت های دوره ای زنان به این دلیل است که اگر هر نوع بیماری در فرد وجود داشته باشد حتی قبل از اینکه هرگونه علائمی از خود بروز دهد در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود.
در نتیجه قبل از اینکه فرد درگیر مراحل پیشرفته‌تر بیماری شود و عوارض بیماری در وی بروز کند درمان‌های لازم اعمال می‌شود. برای آشنایی بیشتر با نحوه پیشگیری از بیماری در زنان با چکاپ های دوره ای تا انتهای این مقاله از سایت باورساد همراه ما باشید.
چکاپ کامل زنان چیست؟
یکی از مهم‌ترین اولویت زنان جهت حفظ سلامت جسمانی و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها، انجام چکاپ های دوره ای زنان و آزمایش کامل است. بررسی سلامت زنان شامل ارزیابی طیف وسیعی از فاکتورهای سلامت جسمانی و روانی به‌ویژه از سنین بلوغ تا یائسگی و فراتر از آن است. همچنین آزمایش‌های پزشکی نیز جهت بررسی بیماری‌ها و پیشگیری زودهنگام از آن‌ها انجام می‌شود و به دلیل اهمیت مراقبت های دوره ای زنان الزامی است که تمامی زنان در طول مراحل زندگی خود چکاپ های دوره ای را انجام دهند.
انجام آزمایش خون نیز یکی از مهم‌ترین چکاپ های دوره ای زنان است که در این آزمایشات لیست فاکتورها و عوامل بسیار گوناگونی در بدن اندازه‌گیری و مورد بررسی قرار می‌گیرند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به آزمایش گلوکز خون، فشارخون، کلسترول، آهن و غیره اشاره کرد. به‌عبارت‌دیگر معاینات دوره ای یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حفظ سلامتی خانم‌ها هستند که از اهمیت بالایی نیز برخوردار هستند. این معاینات منظم و دوره‌ای امکان تشخیص به‌موقع بیماری‌های زنان را فراهم و با ارائه درمان به‌موقع از عواقب جدی سلامتی جلوگیری می‌کنند.
همچنین معاینات دوره ای می‌توانند به اطمینان خاطر زنان از وضعیت سلامتی جسمی خود کمک کنند. صرف زمان جهت انجام معاینات دوره ای ممکن است برای برخی از خانم‌ها آزاردهنده به نظر برسد؛ اما بدیهی است که این معاینات از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردارند. در واقع تشخیص به‌موقع سرطان سینه، سرطان دستگاه تناسلی و مشکلات دیگری که ممکن است در جریان دوران زندگی زنان به وجود بیاید می‌تواند احتمال امکان مراحل شدیدتر بیماری را به حد مینیمم رساند. به‌طورکلی باید گفت که با چکاپ های دوره ای زنان، جوانب مختلف سلامتی خانم‌ها بررسی می‌گردد.
چکاپ های دوره ای زنان شامل چه مواردی است؟
چکاپ های دوره ای زنان و انجام معاینات فیزیکی برای آن‌ها، ابزاری بسیار حیاتی جهت کمک به حفظ سلامتی و بهبود بیماری‌های جسمی آن‌ها است. باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان در حال حاضر نیز روش‌های بسیار متعددی برای چکاپ کامل زنان نسبت به گذشته در دسترس هستند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. آزمایش پاپ اسمیر
لازم است بدانید که تست پاپ‌اسمیر، یک آزمایش غربالگری سرطان دهانه رحم است و به طور هم‌زمان با معاینه لگن در زنان انجام می‌شود. در این آزمایش پزشک زنان با سوآب زدن دهانه رحم، سلول‌های دهانه رحم را برای وجود ناهنجاری‌ها بررسی می‌کند. باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان، توصیه می‌شود تست پاپ‌اسمیر برای زنان در سنین ۲۱ تا ۶۵ سالگی و در دوره‌های زمانی مشخص انجام شود.
لازم به ذکر است که انجام دوره‌ای پاپ‌اسمیر برای زنان باتوجه‌به سوابق خانوادگی و بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است متفاوت باشد. برای مثال برخی از زنان هر سال یک‌بار و برخی دیگر هر ۳ سال یک‌بار باید این آزمایش را برای بررسی سلامت خود انجام دهند.
2. معاینه لگن
در این نوع از چکاپ های دوره ای زنان، پزشک زنان نواحی دهانه رحم، مثانه و تخمدان‌ها را جهت بررسی سلامت ارزیابی می‌کند. اغلب پزشکان متخصص انجام معاینات لگن را تنها یک‌بار در طول سال توصیه می‌کنند؛ اما بااین‌حال ممکن است بسته به شرایط خاص و عوامل خطر مانند سوابق خانوادگی و وجود برخی بیماری‌ها، تعداد این معاینات بیشتر و یا کمتر و در طول دوره‌های مشخص باشد. شایان‌ذکر است که معاینه لگن نیز به واسطه بررسی بصری و دستی توسط پزشک متخصص زنان انجام شده و به طور کاملاً دقیق با تجهیزات پیشرفته سلامت آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
3. چکاپ های دوره ای زنان؛ تست ماموگرافی
یکی دیگر از معاینات زنان در چکاپ های دوره ای زنان، انجام ماموگرافی است. در واقع ماموگرافی بخش مهمی از مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه در زنان برای تشخیص زودهنگام مواردی همچون سرطان سینه است. به‌طورکلی پس از سنین ۴۰ سالگی پزشکان توصیه می‌کنند که زنان سالی یک‌بار، ماموگرافی را برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه انجام دهند.
در سنین پایین‌تر نیز باتوجه‌به تشخیص پزشک خود و باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان می‌توانند آزمایش ماموگرافی را برای بررسی سلامت سینه‌های خود انجام دهند. در تست ماموگرافی پزشک با استفاده از اشعه ایکس، تغییرات بافت سینه و سایر علائمی که می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد را بررسی می‌نماید.
4. آزمایش خون
یکی دیگر از آزمایش‌های ضروری برای چکاپ های دوره ای زنان، انجام آزمایش خون است. این تست دارای کاربردهای گسترده‌ای در اهمیت مراقبت های دوره ای زنان بوده و در تشخیص و نظارت بر شرایط جسمانی و بیماری‌های زنان به پزشک کمک می‌کند. آزمایش خون شامل گرفتن نمونه خون از ورید بازو است و از مهم‌ترین فاکتورهای موجود در آن نیز می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- شمارش کامل خون یا CBC
- تعیین سطح گلوکز خون
- تست AbA1c
- آزمایش سطوح لیپوپروتئین
- تست کبد و تست کلیه
- آزمایش ادرار
5. غربالگری سرطان
غربالگری یا آزمایش سرطان یکی دیگر از موارد لازم برای انجام چکاپ های دوره ای زنان است. غربالگری سرطان شامل آزمایشاتی است که می‌تواند علائم و نشانه‌های اولیه سرطان در روده بزرگ و یا راست‌روده را مشخص کند. باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان می‌توانند این نوع آزمایش را جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان در سنین ۴۵ سالگی و یا زودتر انجام دهند.
6. تشخیص سرطان تخمدان
یکی از آزمایش‌های مربوط به چکاپ های دوره ای زنان، آزمایش تشخیص سرطان تخمدان است. اصولاً در این آزمایش، تخمدان‌ها و رحم از نظر شکل و اندازه بررسی می‌شوند و در صورت ابتلای فرد به سرطان، نوع سرطان تشخیص داده خواهد شد. البته باید گفت که تشخیص تومورهای اولیه تخمدان به‌راحتی نیست و متخصص برای غربالگری سرطان دو آزمایش سونوگرافی ترانس واژینال و آزمایش خون CA-۱۲۵ را تجویز می‌کند.
در واقع آزمایش سونوگرافی ترانس واژینال جهت بررسی پوشش داخلی رحم و تخمدان‌ها کاربرد دارد و متخصص حین سونوگرافی به دنبال پیداکردن توده قابل‌لمس همچون توده سرطانی، کیست یا فیبروئید است. در این نوع آزمایش دستگاه داخل واژن قرار می‌گیرد.
آزمایش خون CA-۱۲۵ نیز میزان پروتئینی به نام CA-۱۲۵ را اندازه‌گیری می‌کند؛ چرا که در اکثر خانم‌هایی که مبتلا به سرطان تخمدان هستند مقدار پروتئین CA-۱۲۵ بالاست. البته باید گفت که بالابودن سطح این پروتئین در خون می‌تواند به دلایل دیگری همچون اندومتریوز و بیماری التهابی لگن نیز باشد.
7. سلامت بارداری و رحم
برای چکاپ های دوره ای زنان آزمایش‌های مربوط به‌سلامت بارداری و رحم نیز تجویز می‌شوند که شامل آزمایش ادرار، آزمایش خون و سونوگرافی هستند. باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان درصورتی‌که تصمیم به بارداری دارید، باید تحت معاینه عمومی قرار بگیرید تا خطرات بارداری بررسی شوند. از جمله آزمایش‌های اصلی بارداری، انجام سونوگرافی است که طی آن از امواج اولتراسوند با فرکانس بسیار بالا استفاده می‌شود.
در واقع با انجام سونوگرافی مواردی همچون حاملگی خارج از رحم، تعیین وضعیت و اندازه جنین و نظارت بر جنین بررسی خواهند شد. همچنین سونوگرافی واژینال یا داخل واژن نیز جهت بررسی سلامت رحم انجام می‌شود و می‌توان هر نوع تومور، کیست و سایر ناهنجاری در اندام‌های تولیدمثل داخلی را تشخیص داد.
لازم به ذکر است که بعد از اتمام دوره بارداری و پس از زایمان نیز باید چکاپ کامل انجام گیرد؛ چرا که ممکن است سطح هورمون‌های بدن طی دوران بارداری تغییر کرده باشند و نیاز به انجام آزمایش خون است. توجه داشته باشید که حدود ۶ ماه پس از زایمان انجام آزمایش خون ضروری است.
8. کولونوسکوپی
این نوع تست در چکاپ های دوره ای زنان، جهت تشخیص و یا بررسی پولیپ‌های روده انجام می‌گیرد؛ زیرا برخی از پولیپ‌ها بدون علائم بوده که می‌توانند در صورت عدم تشخیص منجر به سرطان در روده بزرگ شوند. باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان و در صورت وجود سوابق خانوادگی توصیه می‌شود کولونوسکوپی را حتماً قبل از ۴۵ سالگی انجام دهید.
9. چکاپ های دوره ای زنان؛ بررسی سلامت پوست
سلامت و جوانی پوست، یکی دیگر از فاکتورهای بسیار مهم برای سلامت جسمانی و چکاپ های دوره ای زنان است. در واقع وجود تغییرات در رنگ پوست، جوش و یا لک‌های پوستی می‌توانند نشان‌دهنده برخی از بیماری‌ها در بدن خانم‌ها باشند. فلذا به همین دلیل و باتوجه‌به اهمیت مراقبت های دوره ای زنان توصیه می‌شود بانوان در دوره‌های مشخص روتین پوستی خود را چک کرده و از سلامت جسمانی خود مطلع شوند.
10. آزمایش تراکم استخوان
آزمایش تراکم استخوان در چکاپ های دوره ای زنان جهت غربالگری پوکی‌استخوان در بانوان انجام می‌شود و یکی از رایج‌ترین مراحل تست آن استفاده از اشعه ایکس برای بررسی تراکم استخوان است. در واقع پرتوهای اشعه ایکس، کلسیم و سایر مواد معدنی موجود در استخوان‌ها را اندازه‌گیری کرده و در صورت وجود پوکی‌استخوان پزشک را مطلع می‌سازند. معمولاً این نوع غربالگری برای زنان بالای ۶۵ سال توصیه می‌شود که هر ۲ سال یک‌بار این آزمایش را انجام دهند.
اهمیت مراقبت های دوره ای زنان
به‌طورکلی باید گفت که سلامت خانم‌ها در کیفیت زندگی فردی و اجتماعی آن‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. در حقیقت ادامه نسل هر خانواده به‌سلامت خانم‌ها وابسته است. به همین علت پزشکان در حوزه‌های تخصصی مختلف به خانم‌ها تأکید می‌کنند که در فاصله‌های زمانی مختلف چکاپ های دوره ای زنان که شامل آزمایش‌های گوناگونی است را انجام دهند. در واقع به کمک این آزمایش‌ها می‌توان از سلامت جسمانی زنان مطلع شد.
همان‌طور که اشاره شد چکاپ های دوره ای زنان، شامل بررسی و ارزیابی فاکتورهای بسیار مهمی است که از جمله آن‌ها می‌توان به بررسی هورمون‌های جنسی، سرطان تخمدان، رحم و عوامل بارداری، عادات ماهانه، معاینات لگن، بیماری‌های جنسی، پاپ‌اسمیر، آزمایش خون، آزمایش ادرار و مدفوع، بررسی ویتامین‌های بدن و غیره اشاره نمود؛ بنابراین بسیار حائز اهمیت است که بانوان در طول مراحل زندگی خود و در سنین متفاوت سلامت بدن خود را توسط این آزمایش‌ها و چکاپ‌ها مورد ارزیابی قرار داده و از بروز هرگونه بیماری احتمالی جلوگیری نمایند.
در صورت انجام به‌موقع این آزمایش‌ها اگر نشانه‌های مختلفی از بیماری‌ها و اختلالات در جواب تست‌ها، اسکن‌ها و سونوگرافی‌ها نشان داده شوند مراحل تشخیص و درمان بیماری‌ها سریع‌تر انجام خواهند شد تا بیشترین سطح از سلامت بانوان بازگردانده شود.
جمع‌بندی
در نتیجه و باتوجه‌به مطالب بیان شده می‌توان گفت که چکاپ های دوره ای زنان باعث ارتقای سلامت و کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود. این مراقبت‌ها شامل معاینات پیشگیرانه، آموزش‌های بهداشتی، توصیه‌های تغذیه‌ای و فعالیت‌های ورزشی است که به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن و ارتقای روحیه و روانی کمک می‌کنند. به‌طورکلی، اهمیت مراقبت های دوره ای زنان موجب کاهش میزان بیماری‌ها، افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی زنان است.
دکتر مینو دخت باورساد به‌عنوان متخصص زنان و زایمان انواع روش های پیشگیری از بیماری در زنان با چکاپ های دوره ای و خدمات بهداشتی را در مطب خود ارائه می‌دهند که این موارد شامل اقداماتی است که به بهبود سلامت و کیفیت زندگی زنان کمک می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق تماس با دکتر با کارشناسان ما در این مجموعه در ارتباط باشید.