آیا تفاوت بین IVF و IUI را می‌دانید؟ با بالارفتن مشکلات ناباروری در سال‌های گذشته روشهای درمان ناباروری نیز مؤثرتر از قبل برای درمان این مشکلات عمل می‌کنند. استفاده از جدیدترین و مؤثرترین تکنولوژی‌ها برای درمان ناباروری سبب شده تا زوج‌های زیادی بتوانند باروری را تجربه کنند. IVFو IUI دو روش بیشتر شناخته شده درمان ناباروری است که بیشتر افراد نیز با آن‌ها آشنایی مختصری دارند. آنچه ما در این مقاله از سایت دکتر مینودخت باورساد کریمی قصد داریم به آن بپردازیم بررسی تفاوت بین IVF و IUIاست و همچنین بررسی می‌کنیم که مزایای روش IVF چیست و چه عاملی سبب شده تا ویژگی های روش درمانی IUI مورد توجه پزشکان قرار بگیرد و به‌عنوان روش درمانی پیشنهاد شود.
IVF چیست؟
لقاح خارج رحمی یا IVF یک روش درمانی برای ناباروری است که در آن تخمک زن و اسپرم مرد در خارج از بدن و داخل محیط آزمایشگاهی با یکدیگر لقاح داده می‌شوند. IVF معمولاً برای زوج‌هایی انجام می‌شود که در آن‌ها خانم مشکلاتی در تخمک‌گذاری یا عملکرد رحمی داشته باشد و یا در بدن مردان تعداد یا کیفیت اسپرم پایین باشد. این روش درمان ناباروری در مواردی که بارداری به‌صورت طبیعی ممکن نباشد یا سایر روشهای درمانی ناکارآمد باشد از سوی پزشک توصیه می‌شود. در ادامه به بررسی مراحل انجام و مزایای روش IVF خواهیم پرداخت.
تفاوت بین IVF و IUI؛ مراحل انجام IVF
روش درمان IVF از مؤثرترین روش‌هایی است که برای درمان ناباروری در سال‌های گذشته به کار برده شده است و بسیار هم موفق عمل کرده است. مراحل انجام این روش درمانی به شرح زیر است.
- اولین مرحله IVFتحریک تخمک‌گذاری با استفاده از داروهای هورمونی است که سبب می‌شود تا در یک ماه چند تخمک آزاد شود. این مرحله که معمولاً 10 تا 14 روز طول می‌کشد با آزمایش و سونوگرافی همراه است.
- مرحله دوم زمانی است که تخمک‌ها بالغ شده و طی یک عمل جراحی سرپایی یک سوزن ظریف از طریق واژن وارد بدن خانم شده و تخمک‌ها از تخمدان استخراج می‌شود. برای بالابردن دقت در این مرحله از طریق بررسی سونوگرافی انجام می‌شود. این مرحله معمولاً حدود 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد و پس از آن، بیمار می‌تواند به خانه برود.
- در مرحله سوم، تخمک‌های جمع‌آوری‌شده در محیط آزمایشگاهی با اسپرم مرد ترکیب می‌شود و تحت فرایند آماده‌سازی قرار می‌گیرد تا بهترین اسپرم‌ها انتخاب شوند. متناسب باقدرت اسپرم ممکن است در برخی موارد از روش تزریق اسپرم به تخمک استفاده شود. پس از لقاح، تخمک‌ها به جنین تبدیل می‌شوند و این جنین‌ها برای چند روز در محیط آزمایشگاه رشد می‌کنند تا وضعیت آن‌ها بررسی شود. این مرحله مهم‌ترین تفاوت بین IVF و IUI است.
- مرحله رشد جنین بین 3 تا 5 روز طول می‌کشد و در آن بررسی‌هایی در زمینه سلامت و کیفیت جنین‌ها انجام می‌شود. در این مرحله، جنین‌ها ممکن است به مرحله بلاستوسیست برسند که نشان‌دهنده تکامل بیشتر است. درصورتی‌که جنین‌ها کیفیت خوبی داشته باشند، بهترین آن‌ها برای انتقال به رحم انتخاب می‌شود.
- پنجمین مرحله مربوط به انتقال جنین به رحم مادر است. در این مرحله، جنین به‌وسیله یک کاتتر نرم و ظریف از طریق گردن رحم به داخل رحم منتقل می‌شوند. انتقال جنین معمولاً 3 تا 5 روز پس از لقاح انجام می‌شود.
- پس از گذشت حدود 10 تا 14 روز از انتقال جنین، طی آزمایشی از موفق یا ناموفق بودن درمان ivf اطلاع کسب می‌شود.
تفاوت بین IVF و IUI؛ مزایای روش ivf چیست؟
مزایای روش IVF (لقاح خارج رحمی) به‌عنوان یکی از مؤثرترین روشهای درمان ناباروری بسیار زیاد است و تفاوت بین IVF و IUI از نظر میزان تأثیرگذار بودن سبب محبوبیت بیشتر این روش نیز شده است. برخی از رایج‌ترین مزایای روش IVF به شرح زیر هستند:
- افزایش شانس بارداری در زوج‌های نابارور
- امکان استفاده از تخمک یا اسپرم اهدا شده
- آزمایش ژنتیکی پیش از انتقال جنین
- درمان ناباروری با استفاده از روش IVF در سنین بالاتر
- از مهم‌ترین مزایای روش IVF می‌توان به امکان فریز تخمک یا جنین اشاره کرد
- کمک به درمان ناباروری ناشی از مشکلات اسپرم
- بالارفتن امکان باروری در زوج‌های با علت نامشخص ناباروری
تفاوت بین IVF و IUI؛ روش درمانی IUI چیست؟
IUI یا تلقیح داخل رحمی یکی دیگر از روشهای درمانی برای درمان ناباروری است و زمانی انجام می‌شود که اسپرم نتواند به‌صورت طبیعی به تخمک برسد. این مشکلات مربوط به زمانی می‌شود که اسپرم توانایی حرکتی بالایی نداشته باشد و یا اینکه مشکلاتی در گردن رحم وجود داشته باشد. در این روش درمانی اسپرم به طور مستقیم و با استفاده از یک کاتتر به داخل رحم زن منتقل می‌شود. IUI یکی از روشهای ساده و کم تهاجمی درمان ناباروری است که معمولاً به‌عنوان اولین مرحله درمان ناباروری شناخته می‌شود.
روش درمانی IUI چگونه انجام می‌شود؟
روش درمانی IUI (Intrauterine Insemination) یا تلقیح داخل رحمی در چند مرحله انجام می‌شود که درست و بادقت انجام‌شدن آن‌ها شانس بارداری را در فرد بالا می‌برد. در ادامه، مراحل انجام IUI به‌تفصیل توضیح داده شده است:
- در اولین مرحله از روش درمانی IUI لازم است تا اسپرم مرد جمع‌آوری شود، پس از آن، اسپرم در آزمایشگاه تحت فرایند شستشو و آماده‌سازی قرار می‌گیرد تا اسپرم‌های سالم و باکیفیت بالا از مایع منی جدا شوند.
- در بسیاری از موارد، برای افزایش شانس بارداری، پزشک داروهای هورمونی برای تحریک تخمک‌گذاری تجویز می‌کند. این داروها به تخمدان‌ها کمک می‌کنند تا تخمک‌های بیشتری تولید کنند. پزشک با استفاده از سونوگرافی و آزمایش‌های خون، رشد فولیکول‌ها را تا زمانی که تخمک به‌اندازه مطلوب رشد کند زیر نظر می‌گیرد. هدف از انجام این مرحله اطمینان حاصل‌کردن در مورد تعداد بالای تخمک‌های آزاد شده است.
- در مرحله سوم زمان انتقال اسپرم به داخل رحم زن تعیین می‌شود. تعیین زمان دقیق انجام این کار از نظر بالابردن شانس باروری زوج اهمیت زیادی دارد. برای تعیین زمان‌بندی دقیق در این مرحله آزمایش‌های و سونوگرافی‌هایی انجام می‌شود.
- در مرحله نهایی، اسپرم‌های آماده‌شده با استفاده از یک کاتتر نرم و دقیق به داخل رحم زن منتقل می‌شوند. این فرایند تنها چند دقیقه طول می‌کشد و فرد پس از آن می‌تواند به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهد. این مرحله مهم‌ترین تفاوت بین IVF و IUI است.
- حدود 10 تا 14 روز پس از انتقال اسپرم پزشک طی آزمایشی به بررسی سطح هورمون HCG در خون و بارداری یا عدم بارداری فرد می‌پردازد. درصورتی‌که بارداری موفقیت‌آمیز باشد، سونوگرافی و آزمایشات تکمیلی انجام می‌شود تا وضعیت جنین و رشد آن بررسی شود. در صورتی که بارداری رخ ندهد، پزشک ممکن است روش درمانی متفاوتی را پیشنهاد دهد و یا روش را قبلی تکرار کند.
ویژگی های روش درمانی IUI چیست؟
برای درک بیشتر تفاوت بین IVF و آی یو آی بهتر است با ویژگی‌های هر روش آشنایی داشته باشید. ویژگی های روش درمانی IUI یا تلقیح داخل رحمی آن را از سایر روشهای درمان ناباروری متمایز می‌کند. در ادامه مهم‌ترین ویژگی های روش درمانی IUI را بررسی می‌کنیم.
.1کم تهاجمی بودن
یکی از مهم‌ترین ویژگی های روش درمانی IUI این است که این روش بسیار کم تهاجمی است. برخلاف روش‌هاIVF ، IUI نیازی به عمل جراحی نداشته و به‌صورت سرپایی بدون درد و سریع انجام می‌شود.
.2 تفاوت بین IVF و IUI؛ کم هزینه تر بودن نسبت به سایر روش ها
روش IUI معمولاً نسبت به سایر روشهای درمان ناباروری مثل IVF هزینه کمتری دارد. این مورد از مهم‌ترین ویژگی های روش درمانی IUI است که به‌عنوان روش موثر به افرادی که از نظر مالی محدودیت دارند توصیه می‌شود. ازآنجایی‌که این روش به‌عنوان یکی از اولین راهکارها برای درمان ناباروری توصیه می‌شود؛ درصورتی‌که موثر واقع شود هزینه‌های جانبی درمان ناباروری را تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
.3شانس موفقیت بالا در شرایط خاص
IUI روشی درمانی است که می‌تواند شانس بارداری را در شرایطی که مشکلات در زوجین حاد نباشد، افزایش دهد. تأخیر در حرکت اسپرم، اختلالات در گردن رحم یا ناباروری ناشی از مشکلات جزئی در تخمک‌گذاری از جمله مشکلاتی است که با روش درمانی IUI به‌راحتی قابل‌درمان است.
.4 تفاوت بین IVF و IUI؛ افزایش شانس بارداری با داروهای هورمونی
در بسیاری از موارد، همزمان با روش درمانی IUI داروهای هورمونی تجویز می‌شود تا باعث تحریک تخمک‌گذاری شود. این داروها باعث می‌شوند که تخمدان‌ها چندین تخمک تولید کنند و از این طریق شانس باروری در فرد افزایش پیدا می‌کند. به‌این‌ترتیب، احتمال بارداری در این روش در مقایسه با روش طبیعی باروری بالاتر می‌رود.
.5مناسب برای زوج های با مشکلات اسپرم
ازآنجایی‌که در روش IUIاسپرم از طریق کاتتر به رحم و تخمدان منتقل می‌شود، برای زوج‌هایی مناسب است که در آن‌ها مشکلاتی نظیر نقص حرکت اسپرم وجود دارد. این روش همچنین برای افرادی مناسب است که در خانم مشکلاتی در بخش گردن رحم وجود دارد و مانع حرکت اسپرم می‌شود.
6. قابلیت استفاده از اسپرم اهدا شده + کمترین خطر عوارض جانبی
روش درمانی IUI در شرایطی که مرد مشکلات جدی در زمینه حرکت اسپرم داشته باشد و یا حتی قادر به تولید اسپرم نباشد توصیه می‌شود؛ چراکه در این روش امکان استفاده از اسپرم اهدایی وجود دارد. به‌صورت کلی روش IUI در دسته درمان‌های خطرناک باروری قرار نمی‌گیرد و عوارض جانبی آن نیز بسیار محدود است. تنها عوارضی که ممکن است برای فرد پیش بیاید مشکلاتی نظیر درد خفیف در ناحیه شکم یا واکنش‌های جزئی به داروهای هورمونی است.
تفاوت بین IVF و IUI چیست؟
همان‌طور که در توضیح این دو روش درمانی در بخش‌های قبلی به آن اشاره شد، تفاوت بین IVF و IUI در فرایندهای درمانی ناباروری بسیار واضح است. اگرچه هر دوی این روش‌ها با هدف مشترکی که برطرف‌کردن مشکلات باروری در زوج‌ها است انجام می‌شود بااین‌وجود تفاوت‌هایی نیز با هم دارند و همین تفاوت‌ها نیز سبب شده تا هر کدام از این روش‌ها برای دسته خاصی از مراجعه‌کنندگان مناسب باشد. تفاوت‌های این دو روش درمانی به پیچیدگی انجام آن‌ها، هزینه و شانس موفقیتشان برمی‌گردد که در ادامه مقاله به آن‌ها می‌پردازیم:
1. فرآیند درمان
اولین تفاوت بین IVF و IUI مربوط به فرایند درمان آن‌ها است. همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره شد فرایند IVF یا لقاح خارج رحمی با خارج‌کردن تخمک از رحم و انتقال مجدد آن به رحم پس از لقاح و تشکیل جنین انجام می‌شود. این در حالی است که در فرایند IUI در داخل رحم خانم و تنها با انتقال اسپرم به روش مصنوعی انجام می‌شود.
2. مزایای روش IVF؛ شانس موفقیت
دومین تفاوت بین IVF و IUI مربوط به شانس موفقیت آن‌ها است. نکته مهمی که لازم است درباره روند انجام این دو درمان ناباروری بدانید این است که شانس موفقیت IVF بالاتر بوده و برای زوج‌هایی با مشکلات حادتر و پیچیده‌تر توصیه می‌شود. انجام فرایند لقاح در محیط آزمایشگاهی و همچنین امکان انجام آزمایشگاه ژنتیکی متعدد سبب شده تا این روش در شرایط مناسب‌تری انجام شده و شانس موفقیت بالاتری داشته باشد.
3. تفاوت بین IVF و IUI؛ پیچیدگی و مدت زمان درمان
ازآنجایی‌که فرایند IVF همراه با آزمایش‌های متعدد و سونوگرافی‌های مکرر انجام می‌شود از روش IUI پیچیده‌تر بوده و مدت‌زمان بیشتری نیز برای آن صرف می‌شود. مصرف داروهای هورمونی برای تحریک تخمک‌گذاری و همچنین انجام فرایند IVF و پس از آن آزمایش‌ها و سونوگرافی‌ها ممکن است تا چندین هفته طول بکشد. این در حالی است که روش درمانی IUI تنها با مصرف داروهای محرک تخمک‌گذاری و پس از آن انجام فرایند درمان ناباروری تنها دو هفته زمان می‌برد و نیازی به آزمایش و سونوگرافی‌های متعدد ندارد.
4. هزینه
چهارمین تفاوت بین IVF و IUI مربوط به بخش هزینه لازم برای انجام آن‌ها است. روش درمانیIVF به دلیل پیچیدگی‌های بالایی که دارد هزینه بیشتری نیز به همراه خواهد داشت. این هزینه‌ها شامل داروهای هورمونی، آزمایش‌های متعدد و همچنین هزینه انجام عمل IVF خواهد بود؛ اما روش درمانی IUI معمولاً هزینه کمتری دارد؛ چراکه این روش نیازی به آزمایشگاه‌های متعدد ندارد و انجام عمل آن نیز به‌صورت سرپایی و ساده است.
5. مزایای روش IVF؛ نیاز به تحریک تخمک‌گذاری
اگرچه در هر دو روش مصرف داروهای هورمونی برای تحریک تخمک‌گذاری پیشنهاد می‌شود؛ اما بازهم این مورد در دسته تفاوت بین IVF و IUI قرار می‌گیرد؛ چرا که شدت تحریک در روش درمانی IVF به طور معمول به‌صورت شدیدتر است. درحالی‌که در IUI تحریک تخمک‌گذاری با شدت کمتری انجام می‌شود و حتی در برخی از موارد نیز به‌صورت کلی نیازی به تحریک تخمک‌گذاری نیست.
6. مناسب برای نوع خاصی از ناباروری
روش درمانی IVF معمولاً برای زوج‌هایی پیشنهاد می‌شود که مشکلات پیچیده‌‌ای برای باروری دارند. این مشکلات شامل مواردی مثل انسداد لوله‌های فالوپ، مشکلات شدید در تولید و انتقال اسپرم یا مشکلات ژنتیکی است. دقت بالا و زمان‌بندی دقیق این روش درمانی سبب شده تا روش درمانی IVF برای حل مشکلات ناباروری این دسته از زوج‌ها پیشنهاد شود. IUI معمولاً برای زوج‌هایی توصیه می‌شود که مشکلات حادی در زمینه باروری ندارند. معمولاً افرادی که مشکلات جزئی در حرکت اسپرم یا اختلالات گردن رحم دارند توصیه می‌شود که از این روش درمانی استفاده کنند.
جمع‌بندی
دو روش درمانی IVF و IUI که از رایج‌ترین راه‌های درمان ناباروری هستند در سال‌های اخیر بیش از قبل مورد توجه زوج‌هایی با مشکلات ناباروری قرار گرفته است. مزایای روش IVF به‌عنوان یکی از مؤثرترین روشهای درمان ناباروری زوج‌های با مشکلات پیچیده و حاد به درمان بسیاری از زوج‌ها کمک کرده است.
دکتر مینودخت باورساد کریمی متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ فوق‌تخصصی ناباروری و IVF از دانشگاه شهید بهشتی با تخصص کافی و تجربه بالا در زمینه درمان‌های پیشرفته ناباروری، IVF و IUIپس از تشخیص مشکل شما در جلسات مشاوره ویژگی های روش درمانی IUI و IVF و همچنین تفاوت بین IVF و IUI را برای شما توضیح می‌دهند تا بتوانید روند درمان خود را با دید بازتری شروع کنید.