زایمان سزارین اگرچه روشی نجات‌بخش در بسیاری از موارد است؛ اما با خود یک زخم شکمی به دنبال دارد که نیاز به مراقبت ویژه و دقیق دارد. بهبود زخم سزارین به عوامل مختلفی از جمله بهداشت فردی، رعایت نکات پزشکی و مراقبت‌های بعد از عمل بستگی دارد. در این مقاله از وب سایت دکتر باورساد کریمی به بررسی دقیق چگونگی بهبود این زخم و جلوگیری از عفونت آن که یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های مادران پس از عمل است می‌پردازیم. پس برای آشنایی با درمان عفونت زخم سزارین و روش های جلوگیری از عفونت زخم سزارین تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
فرایند بهبود زخم سزارین
بهبود زخم سزارین فرایندی است که طی چند مرحله صورت می‌گیرد. ابتدا مرحله التهابی با تورم، قرمزی و درد جزئی وجود دارد. سپس مرحله تکثیر آغاز می‌شود که در آن بافت جدید تشکیل و زخم شروع به بسته‌شدن می‌کند. در نهایت مرحله بازسازی است که چندین ماه طول می‌کشد و با ایجاد اسکار و محکم شدن زخم همراه است که در قسمت بعدی مقاله به توضیح بیشتر هریک از این مراحل پرداخته شده است.
مراقبت از زخم سزارین بسیار مهم است و شامل شستشوی مرتب با آب و صابون ملایم، استفاده از پانسمان تمیز و استریل و پرهیز از لمس کردن زخم با دست‌های آلوده می‌شود. رعایت بهداشت عمومی، تغذیه مناسب، استراحت کافی و فعالیت بدنی ملایم نیز برای بهبود زخم ضروری هستند.
علائم عفونت زخم سزارین شامل قرمزی شدید، تورم، درد شدید، ترشحات چرکی، تب و لرز است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم جهت درمان عفونت زخم سزارین لازم است که فوراً به پزشک مراجعه شود. بهبود کامل زخم سزارین به مراقبت مناسب و رعایت بهداشت بستگی دارد و زمان بهبودی در افراد مختلف متفاوت است.
مراحل بهبود زخم سزارین
همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد بهبود زخم سزارین طی چند مرحله اتفاق می‌افتد:
- مرحله التهابی (روزهای 1 تا 5): در این مرحله بدن واکنش التهابی نشان می‌دهد تا از عفونت جلوگیری کند. ورم، قرمزی، درد و گرمی در اطراف زخم طبیعی است. در این مرحله بدن در حال ترمیم بافت‌های آسیب دیده است. حتی خونریزی جزئی نیز ممکن است در این مرحله مشاهده شود.
- مرحله تکثیر (روزهای 5 تا 21): در این مرحله فیبروبلاست‌ها (سلول‌های سازنده بافت همبند) به محل زخم مهاجرت کرده و کلاژن تولید می‌کنند که ساختار اساسی زخم را تشکیل می‌دهد. زخم در این مرحله شروع به بستن می‌کند و قرمزی و ورم کاهش پیدا می‌کند. درد نیز معمولاً در این مرحله کم می‌شود.
- مرحله بازسازی (هفته‌های 3 به بعد): در این مرحله نیز کلاژن سازماندهی شده و زخم قوی‌تر می‌شود. اسکار زخم ایجاد می‌شود و رنگ آن از قرمز به سفید تغییر می‌کند. توجه داشته باشید که این مرحله ممکن است چندین ماه طول بکشد.
مراقبت های لازم برای بهبود زخم سزارین
رعایت دقیق نکات مراقبتی زیر برای بهبود زخم سزارین و جلوگیری از عفونت ضروری است. به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت که با رعایت این نکات دیگر درگیر عفونت زخم و درمان عفونت زخم سزارین نخواهید شد:
1. بهداشت زخم
مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از درمان عفونت زخم سزارین نگهداری بهداشت زخم است. بهتر است هر روز زخم را با آب و صابون ملایم بشویید و به‌آرامی خشک کنید. از مالیدن یا خراشیدن زخم خودداری نمایید. همچنین از پانسمان‌های تمیز و استریل استفاده کنید. پزشک ممکن است پماد آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت تجویز کند. در صورت تجویز پزشک پماد را به‌دقت و طبق دستورالعمل استفاده کنید. علاوه بر این‌ها از لمس‌کردن زخم با دست‌های آلوده خودداری کنید.
2. رعایت بهداشت عمومی و استفاده از مسکن ها
بهداشت عمومی بدن از جمله شستشوی مرتب دست‌ها از گسترش عفونت جلوگیری می‌کند. لباس‌های تمیز و گشاد بپوشید تا از تماس لباس با زخم جلوگیری شود. همان‌طور که می‌دانید درد در روزهای اولیه پس از عمل طبیعی است. جهت کنترل درد از مسکن‌هایی که پزشک برایتان تجویز کرده است استفاده کنید. سعی کنید از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید.
3. تغذیه مناسب و فعالیت بدنی
تغذیه سالم و متعادل برای بهبود زخم سزارین بسیار مهم است. مصرف پروتئین، ویتامین C و روی (zinc) برای ترمیم بافت‌ها ضروری است. سعی کنید پس از بهبود نسبی زخم فعالیت بدنی سبک را شروع کنید. پیاده‌روی کوتاه می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش تورم کمک کند؛ اما از فعالیت‌های سنگین و بلندکردن اجسام سنگین خودداری کنید.
4. رعایت استراحت کافی و بررسی منظم زخم
استراحت کافی به بدن شما کمک می‌کند تا انرژی لازم برای ترمیم زخم را داشته باشد. از خواب کافی و استراحت مناسب برخوردار شوید. زخم خود را به طور منظم بررسی کنید تا از هرگونه نشانه عفونت آگاه باشید. در صورت مشاهده علائم عفونت مانند قرمزی شدید، تورم، درد شدید، ترشحات چرکی، تب و لرز برای درمان عفونت زخم سزارین بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در حقیقت این امر در بهبود زخم سزارین بسیار مهم است.
علائم عفونت زخم سزارین
شناخت علائم عفونت زخم سزارین بسیار مهم است. با شناخت به‌موقع می‌توان در سریع‌ترین زمان ممکن برای درمان عفونت زخم سزارین اقدام کرد. علائم عفونت زخم سزارین عبارت‌اند از:
- قرمزی شدید در اطراف زخم
- تورم و ورم در اطراف زخم
- درد شدید و مداوم در ناحیه زخم
- ترشحات چرکی از زخم
- تب و لرز
- گرمی در اطراف زخم
- خونریزی زیاد و غیرعادی از زخم
جلوگیری از عفونت و درمان عفونت زخم سزارین
برای جلوگیری از عفونت و بهبود زخم سزارین باید نکات زیر را رعایت کنید:
- قبل از عمل، آزمایش‌های لازم را انجام دهید.
- در طول عمل، از روش‌های استریل و ضدعفونی‌کننده استفاده شود.
- در طول دوران نقاهت، بهداشت زخم را به‌دقت رعایت کنید.
- تغذیه مناسب داشته باشید.
- استراحت کافی کنید.
- فعالیت بدنی خود را به‌تدریج افزایش دهید.
- در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین باید گفت که درمان عفونت زخم سزارین بسته به‌شدت عفونت متفاوت است. در موارد خفیف ممکن است پزشک برای بهبود زخم سزارین آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز کند. حالت شدیدتر ممکن است نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان و تجویز آنتی‌بیوتیک تزریقی باشد. در برخی موارد نیز ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه چرک و پاک‌سازی زخم باشد. در کل جهت بهبود زخم سزارین لازم است که موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- از لباس‌های تنگ و چسبان که روی زخم فشار وارد می‌کنند خودداری کنید.
- در صورت احساس خارش از خاراندن زخم خودداری کنید.
- از قراردادن هرگونه شیء روی زخم خودداری کنید.
- در هنگام نشستن یا خوابیدن از بالش استفاده کنید تا فشار روی زخم کاهش یابد.
- از بلندکردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- از شناکردن در استخر یا دریا تا زمانی که پزشک اجازه دهد خودداری کنید.
- به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط باشید.
جمع‌بندی
بهبود زخم سزارین و جلوگیری از عفونت آن نیازمند رعایت دقیق نکات مراقبتی و بهداشت فردی است. لازم است در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت جهت درمان عفونت زخم سزارین به پزشک مراجعه کنید. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله می‌توانید به بهبود سریع‌تر و کامل‌تر زخم خود کمک کرده و از عفونت جلوگیری کنید.
به یاد داشته باشید که بهبود کامل زخم سزارین یک پروسه طبیعی است و ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. صبور باشید و به توصیه‌های پزشک خود گوش فرادهید. مراقبت صحیح و به‌موقع، کلید موفقیت در بهبود زخم سزارین و جلوگیری از عوارض احتمالی است. در صورت وجود هر گونه سؤال در خصوص روش های جلوگیری از عفونت زخم سزارین می‌توانید از طریق پرسش و پاسخ با کارشناسان ما در مرکز باورساد در ارتباط باشید. همکاران ما در این مجموعه قطعاً شما را به بهترین نحو راهنمایی خواهند کرد و مشاوره‌های لازم را در اختیار شما قرار خواهند داد.