یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص مشکلات رحم و لگن در خانم‌ها هیستروسونوگرافی است. عدم تشخیص صحیح و درمان مشکلات رحم و لگن در خانم‌ها می‌تواند مشکلات جدی برای آنان پدید آورد که برای جلوگیری از بروز مشکلات و عوارض جدی باید با روش‌های تشخیصی مناسب بهترین نوع درمان را برای آن‌ها در پیش گرفت. هیستروسونو یا سونوگرافی در آب روش سونوگرافی غیرتهاجمی است که برای انجام آن محلول آب‌نمک استریل به داخل رحم تزریق می‌شود. به همین دلیل این روش سونو در آب نیز نامیده می‌شود. ازجمله موارد کاربرد سونوگرافی در آب تشخیص مواردی مانند پولیپ رحم، شکل غیرطبیعی رحم و فیبروئید رحم است. نحوه انجام سونو در آب کاملاً بی‌خطر بوده و در زمان استفاده از آن از هیچ‌گونه اشعه استفاده نمی‌شود. در این مقاله از سایت دکتر مینو باورساد کریمی هیستروسونوگرافی یا سالین سونوگرافی را بررسی می‌کنیم.
چکاپ مشکلات و بیماری های زنان
مشکلات و بیماری‌های زنان یک موضوع انکارناپذیر است و با مشاهده کوچک‌ترین علائم باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. به دلیل اینکه عدم تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای آنان داشته باشد. به همین دلیل غربال‌گری بیماری‌های زنان یک ضرورت مهم است. دراین‌رابطه برخی از مشکلاتی که ممکن است برای زنان پیش آید عبارت‌اند از:
- ناباروری و نازایی در اثر عوامل مختلف
- اختلالات دوران قاعدگی
- مشکلات دوران یائسگی
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
- ترشحات غیرطبیعی واژن
- عفونت لگن و رحم
- فیبروم رحم
باتوجه‌به اینکه هرکدام از این مشکلات می‌تواند زندگی طبیعی و سالم زنان را دچار اختلال کند چکاپ سالانه برای اطمینان از عدم وجود مشکلات ضروری است. به‌عنوان‌مثال نقش التهاب مزمن در ناباروری را نباید نادیده گرفت. هیستروسونوگرافی یکی از روش‌های تصویربرداری رحم و لگن است و می‌تواند بسیاری از مشکلات زنان مانند ناباروری، خونریزی بدون دلیل رحم و سقط‌های مکرر را تشخیص دهد.
هیستروسونوگرافی چیست؟
سونوهیستروگرافی یا هیستروسونوگرافی که با نام انفیوژن نمک (SIS) نیز نامیده می‌شود روشی است که با استفاده از آن محیط داخلی رحم بررسی می‌شود تا وجود مشکلات رحمی و انواع عفونت های دستگاه تناسلی زنان بررسی شود. به دلیل تزریق مقداری آب‌نمک استریل به داخل رحم این روش سونوگرافی در آب نیز نامیده می‌شود.
کاربرد سونوگرافی در آب یک روش ایمن و غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی تصاویری از محیط داخلی رحم ارسال شده و بر صفحه مانیتور ظاهر می‌شود. به دلیل عدم استفاده از اشعه ایکس در این روش، نحوه انجام سونو در آب کاملاً ایمن و بدون ضرر است.
کاربرد سونوگرافی در آب
تصویربرداری به روش هیستروسونوگرافی روشی تخصصی برای بررسی ناهنجاری‌های رحم، لگن و لوله‌های فالوپ است و پزشکان با استفاده از این تکنیک می‌توانند مشکلات عملکردی و ساختاری موجود را بادقت بالایی شناسایی کنند. برخی از موارد کاربرد سونوگرافی در آب عبارت‌اند از:
- بررسی علل سقط‌جنین: شناسایی مشکلات و بیماری‌های رحمی عامل سقط‌جنین
- بررسی نقص‌های مادرزادی رحم: با استفاده از روش سونوهیستوگرافی می‌توان مشکلات مادرزادی مانند سپتوم رحمی یا رحم دوشاخ که عامل سقط‌های مکرر یا مشکلات ناباروری هستند را تشخیص داد.
- تشخیص چسبندگی داخل رحم: از دیگر موارد کاربرد سونوگرافی در آب تشخیص زخم‌ها و ناهنجاری‌هایی است که ممکن است در اثر التهاب، عفونت یا جراحی‌های قبلی ایجاد شده باشند.
- بررسی بافت‌های غیرطبیعی و رشد آن‌ها: بررسی و ارزیابی ضایعاتی مانند پولیپ‌ها، فیبروم رحمی و توده‌های غیرطبیعی دیگر که بر عملکرد رحم تأثیر منفی می‌گذارند.
- شناسایی تغییرات ظاهری در شکل رحم: علاوه بر آنچه که درباره کاربرد هیستروسونوگرافی گفته شد این روش می‌تواند برای ارزیابی ناهنجاری‌های آناتومیکی مؤثر بر عملکرد طبیعی رحم نیز بکار رود.
- تشخیص ضایعات بدخیم رحمی: متخصص زنان با استفاده از روش سونوگرافی در آب لوله‌های فالوپ و رحم را برای شناسایی توده‌های مشکوک به سرطان و بدخیمی بررسی می‌کند.
علاوه بر آنچه گفته شد با استفاده از این روش پزشک متخصص می‌تواند اطلاعات خوبی درباره بازبودن لوله‌های فالوپ، تشخیص وجود یا عدم کیست تخمدان و تعداد فولیکول‌های آنترال به دست آورد. توجه داشته باشید که فولیکول‌های آنترال معیاری مناسب برای اندازه‌گیری تخمک‌ها هستند. براین‌اساس اهمیت چکاپ های دوره ای زنان باید مورد توجه قرار گیرد.
نحوه انجام سونو در آب
هیستروسونوگرافی یک روش تشخیصی ایمن و پیشرفته است که برای بررسی مشکلات و بیماری‌های رحم و لگن زنان از آن استفاده می‌شود. در این روش پزشک با استفاده از یک اسپکولوم، کاتتری حاوی محلول نمکی استریل را به داخل حفره داخلی رحم هدایت می‌کند. این فرایند به این منظور انجام می‌شود تا پزشک بتواند وضعیت پوشش داخلی رحم را با استفاده از پروب اولتراسوند بهتر بررسی کند. در کاربرد سونوگرافی در آب متخصص زنان برای بررسی وضعیت آندومتر رحم ابتدا یک سونوگرافی ترانس واژینال اولیه انجام می‌دهد.
برای این منظور با قراردادن اسپکولوم بافت فشرده رحم باز شده و مبدل دستگاه سونوگرافی با مقدار اندکی ژل آغشته کرده و وارد واژن می‌کند. در ادامه فرایند هیستروسونوگرافی اجرا می‌شود. بعد از معاینه اولیه پروب ترانس واژینال برداشته شده و اسپکولوم استریل وارد رحم می‌شود. در ادامه پزشک دهانه رحم را تمیز کرده و کاتتر را در حفره رحم قرار می‌دهد. با قرارگیری کاتتر در جای مشخص شده پزشک اسپکولوم را برداشته و مجدداً پروب ترانس واژینال وارد کانال واژن می‌شود.
در ادامه کاربرد سونوگرافی در آب با استفاده از کاتتر محلول نمکی استریل در حفره رحم تزریق می‌شود. به دلیل تزریق محلول نمکی، این روش برای تشخیص ناهنجاری‌های موجود در دیواره داخلی رحم عملکرد خوبی داشته و تصاویر واضحی ارسال می‌کند.
عملیات انجام هیستروسونوگرافی
سونوگرافی در آب یا هیستروسونوگرافی روشی دقیق برای تشخیص بسیاری از ناهنجاری‌ها و مشکلات رحم و لگن است. پزشک با کاربرد سونوگرافی در آب می‌تواند به مشکلات ساختاری و عملکردی رحم و دلایل بسیاری از آن‌ها پی ببرد. در ادامه مراحل و نحوه انجام سونو در آب را بررسی می‌کنیم.
- قبل از شروع باید مثانه کاملاً خالی باشد. سپس لباس خود را از کمر به پایین درآورده و روی تخت مخصوص دراز بکشید. برای انجام این فرایند کاملاً هوشیار هستید و نیازی به بیهوشی نیست.
- ممکن است پزشک برای بررسی هر نوع درد ابتدا یک معاینه لگنی انجام دهد.
- پزشک با یک غلاف نازک و ژل مخصوص میله نوری مبدل را پوشانده و آن را در واژن قرار می‌دهد.
- در ادامه انجام هیستروسونوگرافی میله نوری را در رحم می‌چرخاند تا از تمام زوایای داخلی رحم تصاویری به صفحه مانیتور ارسال شود. بعد از اتمام کار میله مبدل را خارج می‌کند.
- در مرحله بعدی اسپکولوم در واژن قرار گرفته تا بافت رحم از هم باز شده و پزشک بتواند دهانه رحم را مشاهده کند.
- قرارگیری یک کاتتر نازک در دهانه رحم که ممکن است در این زمان فرد دچار گرفتگی عضلات در این قسمت شود.
- تزریق محلول نمکی استریل از طریق کاتتر به دهانه رحم و رحم که با رسیدن تزریق محلول به‌اندازه کافی تصویربرداری از دیواره‌های داخلی رحم انجام می‌شود.
- خروج میله مبدل و کاتتر بعد از تصویربرداری و خروج محلول نمکی در عرض چند ساعت بعدی
مزایا و عوارض سونوهیستروگرافی
هیستروسونوگرافی یا سونوگرافی در آب یک روش تصویربرداری ایمن و غیرتهاجمی است که می‌تواند مشکلات و بیماری‌های لگن و رحم زنان را بادقت بالایی بررسی کند. یکی دیگر از مزایای سونوگرافی در آب عدم استفاده از اشعه‌های مضر است و تنها با استفاده از امواج صوتی و کاتتر تصاویری از دیواره داخلی رحم ارسال می‌شود. این روش تصویربرداری می‌تواند بسیاری از مشکلات رحمی مانند پولیپ، فیبروئید، سرطان رحم، آتروفی آندومتر و بسیاری دیگر از مشکلات را با دقت بالایی تشخیص دهد.
باوجود مزایایی که این روش دارد ممکن است در برخی موارد که نادر هستند فرد دچار عفونت لگن شود که البته امکان بروز آن بسیار کم است. کاربرد سونوگرافی در آب برای افراد مبتلا به بیماری التهابی لگن فعال (PID) انجام نمی‌شود و همچنین برای زنان باردار نیز ممنوع است. به همین دلیل قبل از انجام این روش تشخیصی باید فرد آزمایش عدم بارداری انجام داده و نتیجه آن را به پزشک ارائه دهد. علاوه بر این، در صورت مشاهده علائمی مانند تب و درد شدید و تغییر در ترشحات واژن چند روز بعد از انجام سونوهیستروگرافی لازم است پزشک خود را در جریان قرار دهید.
به دلیل اینکه این علائم نشانه عفونت هستند و باید تحت درمان قرار بگیرید؛ ولی به‌طورکلی نحوه انجام سونو در آب به صورتی است که پزشک تمامی موازین بهداشتی را در بالاترین سطح رعایت می‌کند و احتمال بروز عفونت تقریباً صفر است. البته ممکن است در برخی زنان عوارضی مانند گرفتگی رحم، سرگیجه و خونریزی رحمی واژینال مشاهده شود که مراجعه به پزشک ضروری است.
هزینه انجام سونوگرافی در آب
میزان هزینه هیستروسونوگرافی به عوامل مختلفی مانند کلینیک محل انجام، پزشک متخصص، شهر و تحت پوشش بیمه بودن بیمار بستگی دارد. تعرفه‌های پزشکی به‌صورت دوره‌ای و سالانه تغییر می‌کنند و علاوه بر این، باتوجه‌به فاکتورهایی که گفته شد نمی‌توان هزینه ثابتی را برای انجام این روش تصویربرداری تشخیصی ارائه داد.
موارد احتیاطی در کاربرد سونوگرافی در آب
مطالعات بالینی نشان داده است که هیستروسونوگرافی یک روش تشخیصی بسیار دقیق و ایمن است؛ ولی همچنان در برخی موارد باید احتیاط‌های لازم را رعایت کرد. در بیمارانی که دارای ناهنجاری‌های رحمی هستند باید نحوه انجام سونوگرافی در آب بااحتیاط انجام شود. موارد احتیاط عبارت‌اند از:
- فیبروم و چسبندگی: وجود فیبروم، انسداد لوله رحم و چسبندگی می‌تواند مانع ورود محلول آب‌نمک به داخل رحم شود. همچنین کاربرد سونوگرافی در آب برای خانم‌های مبتلا به بیماری PID در صورت عدم درمان ممنوع است. همچنین برای این گروه از افراد و افراد مبتلا به مشکلات مزمن قلبی، جلسات پیش از انجام سونوهیستروگرافی آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
- تنگی دهانه رحم: برای خانم‌هایی که دچار تنگی دهانه رحم هستند نیز سونوگرافی در آب بااحتیاط انجام می‌شود. به دلیل آنکه این مشکل ورود کاتتر با دشواری انجام می‌شود.
همچنین در موارد زیر هیستروسونوگرافی انجام نمی‌شود:
- هیدروسالپنکس شناخته شده
- حساسیت به ماده حاجب
- خونریزی رحمی یا سیکل قاعدگی نامنظم
- بارداری یا شک به آن
آیا برای انجام سونوهیستوگرافی موارد خاصی لازم است؟
بهترین زمان برای انجام سونوگرافی در آب یک هفته بعد از پایان قاعدگی است تا میزان ابتلا به عفونت به کمترین حد ممکن رسیده و دقت تصویربرداری افزایش یابد. در کاربرد سونوگرافی در آب هیچ منعی درباره خوردن و نوشیدن وجود نداشته و فرد می‌تواند طبق روال معمول غذا خورده و در صورت داشتن دارو، آن‌ها را مصرف کند. البته در صورت نیاز پزشک دستورات لازم را در این باره خواهد داد.
ممکن است برای جلوگیری از بروز دردهای عضلانی و ناراحتی در قسمت رحم، پزشک مسکن‌های بدون تجویز را از قبل تجویز کند. بهتر است در روز عمل یک پد جاذب با خود داشته باشید تا بعد از انجام هیستروسونوگرافی برای خروج محلول نمکی از رحم برای جلوگیری از آلودگی پوشش خود از آن استفاده کنید.
مزایای انجام هیستروسونوگرافی نسبت به روش های تشخیصی مشابه
علاوه بر مزایای نحوه انجام سونو در آب، کاربرد سونوگرافی در آب نسبت به روش‌های دیگر تشخیصی مزایای دیگری نیز دارد. باتوجه‌به مزایای هیستروسونوگرافی سایر روش‌های تشخیصی را نیز بررسی می‌کنیم:
- هیستروسالپنگوگرافی: در این روش از اشعه ایکس برای تصویربرداری استفاده می‌شود که استفاده از اشعه می‌تواند عوارضی برای فرد داشته باشد.
- MRI: انجام تصویربرداری با آهنرباهای بزرگ و کامپیوتر که ممکن است تصاویر واضح و مشخصی از دیواره داخلی رحم ارائه نشود.
- هیستروسکوپی: برای انجام این روش فرد باید بیهوش شود.
باتوجه‌به فرایند انجام و معایبی که روش‌های دیگر تصویربرداری دارند می‌توان گفت کاربرد سونوگرافی در آب یک روش ایمن، غیرتهاجمی و کاملاً دقیق است که می‌تواند بسیاری از مشکلات و ناهنجاری‌های لگن و رحم را بادقت بالایی تشخیص دهد.
کلینیک دکتر باورساد مرکز تخصصی انجام هیستروسونوگرافی
هیستروسونوگرافی یک روش دقیق، تخصصی، ایمن و پیشرفته برای شناسایی مشکلات رحم و تجویز اقدامات درمانی است. این روش درمانی در کلینیک‌ها و مراکز تخصصی کمی انجام می‌شود و کلینیک دکتر مینو باورساد یکی از مهم‌ترین و مجهزترین مراکز تخصصی انجام این فرایند کاملاً تخصصی است. کلینیک باورساد مجهز به پیشرفته‌ترین دستگاه‌های تشخیصی و تصویربرداری مشکلات زنان بوده و سطح کیفی و بهداشت در بهترین سطح قرار دارد.
جمع‌بندی
روش‌های تشخیصی و ارزیابی متعددی برای تشخیص مشکلات و بیماری‌های زنان وجود دارد که هیستروسونوگرافی را می‌توان ایمن‌ترین و دقیق‌ترین روش تشخیصی نامید. در این روش از محلول آب‌نمک استریل برای تصویربرداری دقیق‌تر استفاده می‌شود و به همین دلیل با نام سونوگرافی در آب نیز شناخته می‌شود. تشخیص پولیپ رحم، سرطان رحم، بررسی علل سقط‌جنین و بررسی بافت‌های غیرطبیعی مانند فیبروم رحم برخی از موارد کاربرد سونوگرافی در آب هستند.
در قسمت‌های قبلی تمامی مراحل مربوط به نحوه انجام سونو در آب تشریح شد و به دلیل عدم استفاده از هرگونه اشعه مضر این روش کاملاً ایمن است. بعد از انجام سونوهیستوگرافی فرد می‌تواند به فعالیت‌های عادی و روزمره خود بازگردد؛ ولی در موارد نادری ممکن است فرد دچار عفونت شود. به همین دلیل در صورت مشاهده علائمی مانند تب، درد شدید، استفراغ، خونریزی غیرمعمول یا تغییر در ترشحات واژن لازم است فرد به پزشک مراجعه کند.
کلینیک دکتر مینو باورساد کریمی از معدود کلینیک‌های تخصصی است که سونوهیستروگرافی در آن با بهترین کیفیت و دقت انجام می‌شود. کلینیک دکتر باورساد مجهز به آخرین تکنولوژی‌های پزشکی دنیا و دستگاه‌های تشخیصی است که مطابق با موازین بهداشتی پیشرفته تمام فرایندهای تشخیص و درمان را انجام می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آدرس، ساعات کاری و رزرو نوبت می‌توانید از طریق بخش تماس با ما اقدام کنید.